Tại sao bạn muốn phát triển trí tuệ cảm xúc? Có lẽ đó là vì bạn muốn thực sự kiểm soát được cuộc sống của mình. Suy cho cùng, chúng ta chỉ kiểm soát được ba điều trong cuộc sống: suy nghĩ, hành vi và cảm xúc của mình.
Điều quan trọng nhất trong ba điều này là cảm
xúc của chúng ta vì chúng điều khiển suy nghĩ và hành vi của chúng ta. Trên thực
tế, khoảng 80% quyết định và hành động trở lên của chúng ta đều xuất phát từ cảm
xúc của chúng ta. Tuy nhiên, cảm xúc của chúng ta cũng là phần khó kiểm soát nhất
vì chúng ta ít có ảnh hưởng trực tiếp nhất đến cảm xúc của mình.
Để giành được quyền kiểm soát cảm xúc đòi hỏi
bạn phải phát triển và khai thác trí tuệ cảm xúc của mình, đó là khả năng nhận
thức được cảm xúc của mình và sau đó quản lý những cảm xúc đó.
Bằng cách làm theo những thói quen hàng ngày
được mô tả trong bài viết này, bạn sẽ phát triển các kỹ năng trí tuệ cảm xúc và
kiểm soát bản thân cũng như cuộc sống của mình tốt hơn nhiều.
1. Trì hoãn việc thể hiện cảm xúc
Bạn đã bao giờ phản ứng hấp tấp trong một
tình huống căng thẳng và sau đó ước mình có thể quay ngược thời gian chưa? Còn
việc hối tiếc điều gì đó bạn đã nói trong lúc nóng nảy thì sao? Cho dù những
phản ứng bốc đồng này hiếm khi xảy ra hay là điều gì đó luôn xảy ra với
bạn, thì việc có thể trì hoãn việc bộc lộ cảm xúc của mình sẽ có rất nhiều lợi
ích.
Nhưng trước tiên, hãy nói về cách trí óc
chúng ta hoạt động và hai hệ thống tư duy của chúng ta. Hệ thống lái tự động
tương ứng với cảm xúc và trực giác của chúng ta, trong khi hệ thống có chủ ý phản
ánh suy nghĩ hợp lý của chúng ta.
Vì hệ thống có chủ ý của chúng ta hoạt động
chậm nên cần có thời gian để kích hoạt nó và xem xét loại lỗi mà hệ thống lái tự
động có thể mắc phải. Để giải quyết vấn đề này, bạn cần phát triển thói quen đếm
đến 10 hàng ngày trước khi thực hiện các hành vi và quyết định theo cảm xúc. Điều
này sẽ cho phép hệ thống có chủ ý của bạn bật lên và giải quyết cảm xúc của bạn
trước khi bạn thể hiện cảm xúc của mình.
2. Viết nhật ký
Viết ra những suy nghĩ và cảm xúc của bạn thường
xuyên có lợi cho việc phát triển trí tuệ cảm xúc. Viết nhật ký cũng là một hành
động chăm sóc bản thân nhằm thúc đẩy sự sáng tạo và tự nhận thức. Nghiên cứu
cũng chỉ ra rằng những lời nhắc trong nhật ký hoặc những câu hỏi hướng dẫn đơn
giản giúp bạn bắt đầu rất hữu ích trong việc kích thích sự suy ngẫm. [5]
Mặc dù không có quy tắc chính xác cho việc viết nhật ký nhưng hãy tạo thói quen
thực hiện hàng ngày và thiết lập một quy trình. Phát triển hoạt động viết nhật
ký vào buổi sáng hoặc buổi tối liên quan đến ba thói quen liên quan đến trí tuệ
cảm xúc:
- Viết nhật ký về bản thân và cảm xúc của bạn vào lúc này
- Viết nhật ký về những gì bạn đã học được về cảm xúc của mình trong ngày qua
- Viết nhật ký về lĩnh vực bạn muốn tập trung phát triển trí tuệ cảm xúc, bao gồm cả khả năng nhận biết và quản lý cảm xúc của mình theo thời gian.
Hãy nhớ rằng, điều quan trọng là phải bắt đầu
và kiên định. Hãy giữ nó đơn giản bằng cách chọn một phương pháp ghi nhật ký—bạn
có thể viết tay, đánh máy, sử dụng máy ghi âm hoặc chọn một ứng dụng ghi nhật
ký—và cứ tiếp tục như vậy.
Khi bắt đầu thực hành những thói quen được liệt
kê ở đây, thỉnh thoảng bạn sẽ muốn xem lại các mục nhật ký của mình. Đây cũng sẽ
là một cách tốt để kiểm tra những trở ngại trước đây của bạn và bạn đã tiến được
bao xa.
Chỉ cần hiểu cách thức hoạt động của hai hệ
thống này và dành chút thời gian trước khi phản ứng sẽ cho phép bạn kiểm soát cảm
xúc của mình nhiều hơn.
3. Thiền
Thiền là một cách khác để cải thiện trí tuệ cảm
xúc. Trong khi hầu hết mọi người có xu hướng liên kết thiền với tâm linh,
thiền có thể có thể hỗ trợ kiểm soát căng thẳng và cảm xúc.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng thiền đã giúp
đàn ông thể hiện cảm xúc của mình một cách tích cực.
Tôi khuyên bạn nên phát triển hai thói quen
thiền hàng ngày sau:
4. Yoga
Bạn có thể đã nghe nói về nhiều lợi ích sức
khỏe của nó, nhưng hãy để tôi nhấn mạnh nó cũng có tác động đáng kể đến trí tuệ
cảm xúc như thế nào. Luyện tập yoga dạy bạn sống trong hiện tại và nhắc bạn tự
nhận thức, từ đó cho phép bạn dễ dàng nhận ra cảm xúc của mình hơn. Điều này
cũng có nghĩa là nhận thức về cơ thể và khả năng quản lý cơ thể của bạn.
Cảm xúc thường biểu hiện về mặt thể chất, vì
vậy nhận thức về cơ thể sẽ giúp bạn nhận thức rõ hơn về cảm xúc của mình, có khả
năng phân biệt giữa các cảm xúc này và quản lý chúng tốt hơn. Tập thói
quen tập yoga hàng ngày trong ít nhất 15 phút.
5. Thường xuyên xác định những thành kiến về nhận thức
Cảm xúc của chúng ta thường dẫn chúng ta đi
sai hướng do những điểm mù về tinh thần được gọi là thành kiến nhận thức. Đây
là những lỗi phán đoán nguy hiểm có thể khiến bạn đưa ra những quyết định sai lầm
trong cuộc sống cá nhân và nghề nghiệp.
Bạn cần vượt qua những điểm mù rắc rối này bằng
cách đánh giá và tìm hiểu xem điểm mù nào phù hợp với bạn. Sau đó, hãy tìm ra một
nghi thức hàng ngày để giải quyết những thành kiến về nhận thức có ảnh hưởng
lớn nhất đến bạn.
Bốn thói quen đầu tiên tôi mô tả cũng sẽ giúp
bạn xác định và giải quyết những thành kiến này một cách tốt nhất. Ví dụ: bạn
có thể sử dụng nhật ký để viết ra cách bạn dự định giải quyết chúng.
6. Cách tương tác với người khác
Mặc dù năm thói quen đầu tiên trong danh sách
này sẽ cho phép bạn suy ngẫm, đánh giá và cân nhắc trong nội bộ, nhưng bạn cũng
nên cân nhắc kỹ cách bạn liên hệ với mọi người. Sau khi thực hành thói quen thứ
năm, tôi chắc chắn bạn sẽ nhận ra chúng ta có nhiều thành kiến về mặt nhận thức
khi nói đến cảm xúc của mình liên quan đến người khác.
Để quản lý cảm xúc của bạn tốt hơn, hãy có
thói quen hàng ngày đánh giá cảm xúc của mình khi tương tác với người khác. Tạm
dừng, suy ngẫm và xác định những gì bạn có thể tìm hiểu về bản thân trong những
tương tác này. Bạn thậm chí có thể sử dụng điều này như một trong những lời nhắc
trong nhật ký của mình.
Được trang bị những thông tin bạn đã tìm hiểu
về bản thân, hãy lên kế hoạch về cách bạn sẽ tương tác với những người khác
trong tương lai. Hãy nhớ tiếp tục trì hoãn việc thể hiện cảm xúc của mình với
người khác, đặc biệt là lúc đầu, để học cách quản lý bản thân tốt.
7. Phát triển kỹ năng lắng nghe tích cực
Nhiều người lắng nghe mà không thực sự nghe
thấy những gì đang được nói. Điều này đặc biệt đúng trong nhiều cuộc tranh luận
khi mọi người có lập trường chống đối và dành thời gian hình thành phản ứng
trong đầu thay vì thực sự lắng nghe người khác.
Nếu không có kỹ năng lắng nghe phù hợp, trí
tuệ cảm xúc sẽ không thể hình thành hoặc được sử dụng và hầu hết các xung đột sẽ
không được giải quyết.
Khi trò chuyện với người khác, hãy chủ động
lắng nghe thay vì chỉ xem như một cách suy nghĩ lại hoặc như một cách để
giết thời gian cho đến khi đến lượt bạn nói. Thay vào đó, hãy lắng nghe để đảm
bảo rằng bạn hiểu rõ những gì đang được thảo luận.
Khi giải quyết xung đột, việc lắng nghe tích
cực sẽ giúp bạn xác định xem bạn có thể góp phần giải quyết vấn đề như thế nào.
Điều này là do nó cho bạn thời gian để làm rõ mọi điểm khó hiểu cũng như sử dụng
trí tuệ cảm xúc của mình để giúp bạn đưa ra phản ứng thích hợp.
8. Sử dụng phong cách giao tiếp quyết đoán và hợp tác
Mặc dù mỗi thói quen có thể được rèn luyện
riêng lẻ để đạt được kết quả tốt, nhưng tôi sẽ hoàn thiện danh sách này bằng
cách nhấn mạnh tầm quan trọng của cách giao tiếp quyết đoán và hợp tác. Đó là bởi
vì 7 thói quen đầu tiên đều hoạt động hài hòa giúp bạn trở nên quyết đoán và thẳng
thắn hơn.
Hãy ghi nhớ mọi điều bạn đã học được về bản
thân, những thành kiến của bạn và cách bạn phản ứng với người khác. Sau đó, hãy
phát triển thói quen quyết đoán - không hung hăng - và thẳng thắn hơn khi giao
tiếp. Điều này cho phép bạn bày tỏ ý kiến của mình rõ ràng hơn, từ đó khuyến
khích người khác giao tiếp với bạn một cách rõ ràng hơn.
Kết luận
Áp dụng những thói quen hàng ngày này là chìa
khóa để phát triển trí tuệ cảm xúc, để bạn có thể kiểm soát thực sự cuộc sống của
mình. Mặc dù lộ trình học tập có thể khác nhau ở mỗi người, nhưng bất kỳ ai
cũng có thể thử—và thành thạo—những thói quen này.
